Saparmurat Atayevich Niyazov (chuyển tự
tiếng Nga Сапармурат Атаевич Ниязов, từ tên
tiếng Turkmen Saparmyrat Ataýewiç Nyýazow;
1940–
2006) là cựu
nguyên thủ của
Turkmenistan từ 1985 đến khi từ trần ngày
21 tháng 12 năm
2006. Ông đã từng đảm đương các trọng trách Chủ tịch
Hội đồng Bộ trưởng nước
Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Xô viết Turkmenistan (trong thành phần
Liên Xô) từ 1985 đến 1991, Chủ tịch
Xô viết Tối cao Turkmenistan năm 1990, và Bí thư thứ nhất Trung ương
đảng Cộng sản Turkmenistan trong thời gian 1985–1991. Ông trở thành
Tổng thống Turkmenistan đầu tiên vào tháng 10 năm 1990, và thường được ca ngợi là một
Turkmenbashi (Türkmenbaşy), "Người cha đáng kính của mọi người dân Turkmenistan".Báo chí ngoại quốc chỉ trích ông là một trong những nhà độc tài đàn áp nhất trong thế giới, nhấn mạnh rằng ông có tiếng về bắt cả nước phải bắt chước những tính lập dị của ông. Ông nổi tiếng ở phương Tây về
tôn sùng cá nhân (cult of personality) do ông thành lập ở Turkmenistan.Tháng 12 năm 1999,
Quốc hội Turkmenistan thông qua luật cho phép Niyazov giữ chức
Tổng thống vô thời hạn (President for Life). Ông đã từ trần tại
Aşgabat đêm 20 rạng sáng ngày
21 tháng 12 theo giờ địa phương, do tim đột ngột ngừng đập, thọ 66 tuổi. Nguyên nhân có thể là do
bệnh tiểu đường, nhưng có người cho rằng ông có thể bị bỏ
thuốc độc. Lễ tang Tổng thống Saparmurat Niyazov được tổ chức vào ngày
24 tháng 12 năm
2006.